Aandachtspunten bij een goede schoolinrichting
- De Ruimtespecialist
- 22 dec 2016
- 5 minuten om te lezen
Scholen worstelen vaak met het thema 'ruimte'. Ze weten als geen ander dat een goed ingerichte ruimte randvoorwaarde is om tot goed onderwijs te komen. Maar waar te beginnen als de vormgeving al grotendeels door de architect bepaald is, even als de keuze van meubels en kleur aan de muren?
De meeste scholen besteden de inrichting graag uit aan organisaties die in mum van tijd regelen dat een ruimte gevuld wordt met de juiste hoeveelheid stoelen, tafels, planken en kasten. Digiborden en overige elektronica wordt geinstalleerd, en klaar is kees. Het meubilair vormt een eenheid, en voldoet aan de meest recente kwaliteitseisen voor verantwoord zitten. Bij modernere inrichtingen is ook met kleur gespeeld, en vormen. Erg fantasierijk komen deze inrichtingen op mij niet over. Of anders gezegd, de ontwerper lijkt niet echt in de huid van het kind te zijn gekropen. Hoe kan dat?
Lekker praktisch
Mijn indruk is de volgende: Scholen hebben een beperkt budget, en de focus ligt vaak op 'lekker praktisch'. Praktisch betekent gebruikersgemak. En wie wil dat niet? Werken in het onderwijs is buffelen. De focus ligt op het programma afdraaien, het programma afkrijgen en presteren. Past alles in een jaar, en zijn de scores naar wens, dan mogen we blij zijn. Hoe het staat met het welbevinden van de kinderen en dat van onszelf, met onze emotionele en sociale ontwikkeling? Tsja... Dat vindt men ook belangrijk. Maar het komt vaak op de tweede plaats.
Ooit sprak ik een kleuterjuf die zich opvrat over het gedrag van een ouder. Het ging over een moeder die volgens de juf obsessief met haar kind bezig was. De moeder kon haar kind niet loslaten, ook niet als het naar school ging. Als de les begonnen was, en alle ouders de school verlieten, bleef ze bij het klaslokaal hangen. Ze verschool zich dan achter een boekenkast die de juf buiten het lokaal geplaatst had om het raam een beetje af te schermen, en gluurde tussen de boeken door om te kijken hoe haar dochter de les beleefde. "Ik heb die moeder hier meerdere malen op aangesproken," zei de juf, "maar iedere keer doet ze het weer". Ze was ontsteld over de brutaliteit van de vrouw.
Een voor een naar binnen
Ik kon me de frustratie van de juf voorstellen. Maar ook de ouder had ik mee te doen. Mijn eigen ervaring met kinderen naar school brengen, was er ook een van gemengde gevoelens. Ik bracht mijn kind naar een grote Amsterdamse school, een met meer dan zeven kleuterklassen. 's Morgens zette de schooldirecteur de deur om precies tien voor half negen open. De ouders kregen dan tien minuten om hun kinderen naar binnen te jagen. Het vreemde was dat de lieve man de deur alleen voor de helft opende. (Of eigenlijk opende hij de deur wel volledig, maar hij liet er ook een gesloten: de deur maakte namelijk onderdeel uit van twee smallere deuren). Wat waren de beweegredenen om dit zo te doen? Misschien was zijn redenatie: āIk wil niet dat kinderen hier rennen. Daarom maak ik de doorgang heel smal.' Deze aanpak ontmoedigde mensen inderdaad om de school binnen te stormen, maar veroorzaakte tegelijkertijd een grote, vervelende opstopping.
Bij mij veroorzaakte de smalle doorgang ook ergernis, omdat er maar een paar minuten waren om mijn kind de school in de krijgen. De hal was lang en donker, en mijn kind had de nare gewoonte om het klaslokaal steeds weer uit te rennen. Op een dag liep ik 's morgens de school uit (he, he, eindelijk een keer zonder gedoe). Ik was al onderweg naar mijn fiets, tot ik mijn kind weer buiten zag staan. Hij bleek stilletjes achter me aan geslopen te zijn en staarde nu beschaamd naar zijn schoenen.
Ondoorzichtig
Je kan je voorstellen dat toegankelijkheid van schoolentrƩ en klaslokalen invloed heeft op de bezoekers. Een deur die niet wijd opengezet wordt (kom binnen, jullie zijn welkom!), maar in plaats daarvan half gesloten (je mag naar binnen, maar wel graag op onze manier), roept wantrouwen op. Wantrouwen van de school naar ouders en kinderen, en visa versa. Een boekenkast voor het raam is een logische zet vanuit de leerkracht bekeken, maar voor een ouder of kind dat 's morgens even naar binnen wil gluren voordat het daadwerkelijk de drempel overgaat, is het ondoorzichtig en dus ontoegankelijk.
Over het algemeen geldt: Hoe smaller een doorgang, hoe onrustiger en gehaaster mensen worden. Hoe meer obstakels je onderweg tegenkomt, hoe groter de irritatie... Een toegankelijke school, met ruimtes die goed bereikbaar zijn, is goud waard. Zoān omgeving is eenvoudiger te creĆ«ren dan u denkt.
Toegankelijkheid, veiligheid en overzicht
De drie kernwaarden van een goed ingerichte ruimte zijn ātoegankelijkheid, veiligheid en overzichtā. Ze vormen de randvoorwaarden van goed onderwijs. In het voorbeeld dat ik hierboven noemde, van mensen die zich 'en masse' door een smalle opening proberen te persen, staat de eerste waarde -toegankelijkheid- centraal. Onder toegankelijkheid valt zowel bereikbaarheid als openheid. Bereikbaarheid wil zeggen: kan je ergens komen, en zo ja, hoe goed kan je ergens komen? En als je er al bij kan komen, voel je je dan ook getriggerd om erheen te gaan of er te willen zijn? Dat is de openheid die je voelt, de uitnodigendheid.
Investeren in kernwaarden als toegankelijkheid levert enorm veel op aan rust en orde voor zowel leerlingen, ouders, als schoolpersoneel. Een ruimte waar je goed kan komen, kan je in ademen, geeft lucht, creĆ«ert tevredenheid en optimisme, ofwel āzin om er iets moois van te makenā. Investeren in ruimte, is dan ook 'investeren in goed onderwijs'.
Checklist
Heeft u zelf een idee van de kwaliteit van uw schoolinrichting? U kunt een meting of quickscan doen waarmee u snel uw situatie in kaart brengt. Ook de impact van de inrichting op de kinderen, ouders en schoolteam, kunt u hiermee helder krijgen.
Bekijk de checklist om een indruk te krijgen van de toegankelijkheid bij u op school.
Naar de checklist >>
Regel dat de Ruimtespecialist ook bij Ļ komt!
Meer weten, of nieuwsgierig naar de onderdelen āveiligheid/geborgenheidā en āoverzichtā? Ga in gesprek met de Ruimtespecialist.
De Ruimtespecialist laat zien hoe je een ruimte zowel goed bereikbaar als uitnodigend maakt om te bezoeken, hoe je zorgt dat kinderen de ruimtes graag betreden en er ook willen blijven. In zoān gesprek komen ook themaās als geborgenheid en overzicht aan de orde.
Workshop of studie(mid-)dag
Organiseer een workshop of studie(mid-)dag bij jullie op school over het onderwerp ruimte. Er is geen schooldirecteur of leerkracht welke ruimte niet aan het hart gaat!
Contactgegevens Ruimtespecialist
De Ruimtespecialist
madeleinegibson@ruimtespecialist.nl
0031 (0)6 571 82 471
Stichting Saga - Balans op school
De Ruimtespecialist verzorgt ook aantrekkelijke begeleidingstrajecten en workshops via stichting Saga, met 'Balans op school'. Zie: www.balansopschool.nl
Sluit aan!
Workshop: Je ruimte in balans
Wanneer: Woensdagmiddag 25 januari, 13.30-16.30 uur
Locatie: Amsterdam (exacte locatie wordt nader bekendgemaakt).
NB Voor deze workshop zijn nog enkele plekken beschikbaar!
Geef je op via: info@balansopschool.nl
Opmerkingen